Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM)’ndeki hayvan ölümleri ve mecburi hayvan kesimleri 2018 yılında ciddi boyutlara ulaştı. Sayıştay, ölüm ve kesim oranını yüksek bulurken “dikkat çekici” değerlendirmesi yaptı. TİGEM işletmelerinde 2018 yılında hayvan ölümlerinden dolayı 8 milyon 660 bin 788 TL, mecburi kesimlerden de 39 milyon 73 bin 880 TL olmak üzere toplamda 47 milyon 734 bin lira zarar edildi. Kurumun 59 milyon 256 bin 259 TL tutarındaki diğer faaliyetlerle ilgili gider ve zararlarının yüzde 80’i hayvan ölümleri ve mecburi kesim nedeniyle oluştu.

28 BİN 480 HAYVAN KAYBEDİLDİ

TİGEM’in 16 ayrı işletmesinde toplamda 28 bin 480 ile ortalamaların çok üzerinde hayvan ölümü ve kesimi gerçekleştiğinin vurgulandığı Sayıştay 2018 raporunda şöyle denildi:

“Dönem başı sığır varlığının yüzde 11,5'i oranında 3 bin 519 baş sığır, koyun varlığının yüzde 13,4'ü oranında 24 bin 167 baş koyun, keçi varlığının yüzde 20,3'ü oranında 598 baş keçi ve ceylan varlığının yüzde 19,4'ü oranında 196 baş ceylan kaybedilmiştir.  2018 yılında meydana gelen büyükbaş (sığır) kayıpları, Hayvancılık Teknik Yönergesinde öngörülen kayıpların yaklaşık iki katı, meydana gelen koyun kayıpları yönergede öngörülen kayıpların yaklaşık dört katı ve meydana gelen keçi kayıpları da yönergede öngörülen kayıpların yaklaşık altı katı miktarındadır. İşletmeler bazında bakıldığında bu farklılığın bazı işletmelerde çok daha yüksek olduğu anlaşılmaktadır.”

SAYIŞTAY: ÖZEL EKİP OLUŞTURULUP İNCELENMELİ

Oldukça yüksek boyutlara ulaşmış olan hayvan kayıpları ve bu kayıplardan kaynaklanan zararların oluşturulacak özel bir ekip tarafından incelenmesi yönünde tavsiyenin de bulunduğu raporda 16 ayrı işletmede meydana gelen mecburi kesim ve ölümlerle ilgili şu bilgilere yer verildi:

“Büyükbaş (sığır) kaybında, sadece Ulaş ve Altınova işletmelerinin TİGEM ortalamasının altında olduğu, sığır yetiştiriciliği yapan diğer tüm işletmelerin TİGEM ortalamasının üzerinde kayıp oranlarına sahip olduğu, Anadolu ve Gökhöyük işletmelerinde kayıp oranının yüzde 14,5 ve Çukurova İşletmesinde kayıp oranının yüzde 15 oranında gerçekleşmesinin dikkat çekici olduğu görülüyor. Koyun kaybında, Ceylanpınar, Ulaş ve Kazımkarabekir işletmelerinin TİGEM ortalamasından düşük kayıp oranlarına sahip olduğu, koyun yetiştiriciliği yapan diğer tüm işletmelerin kayıp oranlarının TİGEM ortalamasından yüksek olduğu, kayıp oranının Karacabey İşletmesinde yüzde 20,9 ve Malya İşletmesinde yüzde 22,9' a ulaşmış olması dikkat çekici. Keçi kaybının keçi işletmeciliği yapan Anadolu ve Ceylanpınar işletmelerinden kaynaklandığı, kayıp oranının Anadolu İşletmesinde yüzde 11,7 ve Ceylanpınar İşletmesinde yüzde 25,8 olarak gerçekleştiği, Ceylan kaybının da esas itibarıyla Ceylanpınar işletmesinden kaynaklandığı görülmektedir.”

SERTEL: SORUŞTURMA AÇILMALI

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İzmir Milletvekili ve KİT Komisyonu üyesi Atila Sertel, Sayıştay raporlarına yansıyan tespitleri Meclis’e de taşıdı. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin yanıtlaması istemiyle soru önergesi veren Atila Sertel, “Köyde 100 hayvan güden bir çoban bu hayvanların 5’ini dahi kaybetse veya öldürse anında işinden olurdu. Ama TİGEM’e bakıyorsunuz sadece bir yılda 28 bin 480 hayvan kaybı yaşanıyor. Bu nedenle 47 milyon 734 bin lira gibi çok ciddi boyutta zarar oluşuyor. Ama ne hikmetse hiçbir sorumlu ceza almıyor, olay soruşturulmuyor. Soruyorum; TİGEM devletin mi yoksa AKP’nin çiftliği mi? Halkın parasının adeta yağmalanmasına neden göz yumuluyor” dedi.

Türkiye’nin önemli işletmelerinden olan TİGEM’in de birçok devlet kurumu gibi AKP döneminde zarar etmeye başladığını belirten CHP İzmir Milletvekili Atila Sertel, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’den TİGEM’de yaşananlar ve yapılanlarla ilgili cevap beklediğini söyledi.

Sayıştay’ın TİGEM’de yaşanan hayvan ölümleri ve kesimlerini “dikkat çekici” olarak nitelendirdiğini ifade eden Sertel, derhal soruşturma açılması gerektiğini dile getirdi. Sertel, bakanlık tarafından soruşturma açılmasa dahi CHP grubu olarak KİT Komisyonu’nda gereğini yaparak olayın tüm boyutlarıyla soruşturulmasını sağlayacaklarını da sözlerine ekledi.