Çok kıymetli okurlarım, geçtiğimiz haftalarda KRT TV’de Gazeteci Yazar Saygı Öztürk’ün hazırlayıp sunduğu 'Sisler Bulvarı' programında gümrüklerde yaşanan flaş olayları ve Transit Rejiminin Ülkenin Adeta Bir Beka Sorunu olduğundan bahsetmiştim.
İşte beka sorunu derken neyi kastettiğimi ve ne demek istediğimi bir kez daha vurgulamak için 17 Mayıs 2021 tarihinde kaleme aldığım ‘TRANSİT REJİMİ ÜLKENİN BEKA SORUNUDUR’ başlıklı köşe yazımı aşağıda bir kez daha sizlerle paylaşmak istiyorum:
KAÇAĞIN ADI: 'TRANSİT REJİMİ'
TRANSİT REJİMİ ÜLKENİN BEKA SORUNUDUR!
Kimse kızmasın, darılmasın...! Kardeşim bu ülkede kaçakçılık mı yapacaksın al sana transit rejimi...Tepe, tepe kullan...! Yükle kaçağı tıra ve konteynıra istediğin kapıya git, istersen yolda indir, istersen antrepoya kaldır. Kısaca aklına ne şeytanlık gelirse hepsi serbest. Çok yazdım, çok konuştum televizyonlarda. Transit rejimi konusunda çok uyardım ülkemin yöneticilerini. Bu kapsamda yapılan kaçakçılıkları sayfa sayfa yazdım.
Mersin Gümrüğü, Kocaeli Gümrüğü'nü yazdım, hatta defalarca. Kaybolan gözlükleri, etleri, silahları ve battaniye deyip sigara çıkan konteynırları yazdım mesela. Sadece Mersin mi, Kocaeli mi? Elbette Hayır! Neredeyse tüm gümrüklerde oynanıyor bu oyun.. Ama gelin görün ki ne dinleyen var, ne de ders alan.
BAKAN BEY AÇIKLADI!
Alın size bir yenisi daha. Sayın Bakan Mehmet Muş açıkladı bir, iki gün önce. Yine transit rejimi kalkanı arkasında yapılan olayda bina taşı olarak beyan edilen malın içerisinden Cumhuriyet tarihinin en büyük uyuşturucusu ele geçirildi.
Birleşik Arap Emirliklerine transit edilmek üzere olan 17 konteynırdan 11'inin içerisinden, taşların içerisinden 1072,6 kg (6.264.259 adet) 'Captagon' ele geçirildi. Bu işlerin ardı arkası kesilir mi? Hiç zannetmem...! Bugün captagon, yarın kumaş, diğer gün gözlük, sigara vs...
NASIL OLUYOR BU İŞLER?
Önce transit rejimi ne demek bir açıklayalım. Transit Rejimi, ithalat vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmayan serbest dolaşıma girmemiş ve ihracatla ilgili gümrük işlemleri tamamlanmış eşyanın gümrük gözetimi altında Türkiye Gümrük Bölgesi içindeki bir noktadan diğerine taşınmasına uygulanır.
Peki, içinde neler vardır, kuralları nelerdir derseniz o da şöyle:
'Transit rejimi; ulusal transit rejimi, 14.11.1975 tarihli TIR Karneleri Himayesinde Uluslararası Eşya Taşınmasına Dair Gümrük Sözleşmesi (TIR Sözleşmesi), 22.6.2012 tarihli ve 6333 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan 20/5/1987 tarihli Ortak Transit Rejimine İlişkin Sözleşme, 26.6.1990 tarihli Geçici İthalat Sözleşmesi ve 19/6/1951 tarihli Kuvvetlerin Statüsü Hakkında Kuzey Atlantik Anlaşması'na taraf Devletler Arasındaki Sözleşme kapsamındaki transit işlemlerini kapsar.
Gümrük idareleri, transit rejimine tabi tutulan eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi içinde;
·Yabancı bir ülkeden yabancı bir ülkeye,
·Yabancı bir ülkeden Türkiye’ye,
·Türkiye’den yabancı bir ülkeye,
·Bir iç gümrük idaresinden diğer bir iç gümrük idaresine,
taşınmasına izin verir.
Transit eşyası için tahakkuk edebilecek gümrük vergilerinin ödenmesini sağlamak üzere teminat verilmesi zorunludur. Ancak; havayoluyla, boru hattıyla, demiryoluyla, deniz yoluyla yapılan taşımalar için, yönetmelikle belirlenen haller dışında teminat aranmaz.
KISACASI DURUM VAHİM
Suriye’nin kuzey bölgesinin 3. ülkelere gönderdiği transit kapsamı eşyalarla ilgili olarak hareket gümrük idaresi olan giriş kapılarımız bu eşyaları hangi yöntemlerle tam tespite alıyor. Veya teknik ve fiziki imkânsızlıklar yüzünden varış gümrük idaresi olan örneğin İskenderun Gümrük Müdürlüğü’ne mi veya Mersin Gümrük Müdürlüğü’ne mi denetimi bırakıyor. Limanda denetim imkânı sınır gümrük müdürlüklerine göre çok daha iyi ancak istatistiklere baktığınızda ülkeden çıkacak gerek ihracat beyannamesi kapsamı eşyalar gerekse transit ticaret kapsamı gidecek beyannamelere bağlı eşyalarla ilgili yakalama istatistikleri maalesef çok vahim durumda!
ULUSLARARASI İTİBAR ZEDELENİYOR
Örneğin Mersin Gümrüğü'nden Libya’ya giden ihracat beyannamesi kapsamı eşyada silah çıkması, Arabistan’a giden bir ihracat beyannamesi kapsamı konteynırda uyuşturucu çıkması maalesef çok vahim. Ülkenin uluslararası alanda itibarının korunması açısından da çok önemli olan ticari emtialar arasına gizlenmiş uyuşturucunun tespiti için çıkış gümrük idarelerinde X-ray, tam tespit muayene gibi gerekli araçlar kullanılmalıdır. İskenderun Gümrük İdaresinin böyle ciddi bir yakalaması karşısında diğer gümrük idareleri ciddi anlamda odağa alınmalıdır. Uyuşturucu ticaretinin yönünü Mersin'e çevireceği aşikârdır. Ancak gerek muayenelerde, gerekse X-ray aramasında böyle yakalamalar istatistiklere yansımıyor.
Sözün kısası transit rejimi kapsamı daha çok su götürür. Kaçağın, kaçakçının önünü açar. Eğer bu rejimde ısrar edilecekse de, kaplarda denetim arttırılmalıdır. Kapılarda uzman, konunun ehli personel çağımızın teknik, teknolojik aletleriyle çalıştırılmalıdır.
Ayrıca İskenderun Limanı’nda bugüne dek gerçekleştirilen en yüksek miktarlı "CAPTAGON" cinsi uyuşturucu madde yakalamasında emeği geçen tüm personeli yürekten tebrik ediyorum.