NÂZIM HİKMET 122 YAŞINDA

"Hoş geldin, sefalar getirdin / Kesik bir kol gibi / Omuz başımızda idi yokluğun...”

***

Nâzım Baba’nın bu dizeleri, günlerdir dilimden, yüreğimden düşmüyor.

1970’ler ve 12 Mart faşizminin en azgın dönemleri yaşanıyor. Türkiye’de solcu avı, en hızlı döneminde. BBC televizyonu, “Büyük Şairler” dizisinin en başına Nâzım Hikmet’i alır.

Dünyanın en ünlü şairleri Nâzım’ın şiirlerini okur.Tam bir Nâzım Hikmet şenliği, Nâzım Hikmet güzelliği.BBC Televizyonu sürekli olarak; “Türkiye’nin dünyaya en büyük armağanı...” diyor.

Fransız şarkıcı Yves Montad, Nâzım’ın şiirlerinden oluşturduğu şarkılarını söylüyor. Ve birden Nâzım’ın söylediklerini dinlemeye başlıyoruz:

“Dünyanın en iyi insanlarından olan Türk halkının ve dünyanın en güzel dillerinden biri ve belki de en başta gelenlerinden olan Türk dilinin diyar-ı küffarda tanınmasına vesile olabilmek ömrümün en büyük sevinci ve şerefi olur. Bir köylü toprağını ve öküzünü, bir marangoz tahtasını verendesini nasıl severse ben de Türk dilini öyle severim...”

***

Şair Nâzım, dünyaya, güzelim dil Türkçeyi öğretti.

Bütün dünya Nâzım’ı; “Türkçenin dev şairi” diye niteledi. Biz onu, yıllar boyu mapuslarda çürüttük. 

Nâzım Hikmet ise hayatı, savaşımı ve hatta ölümünü de kapsayan güzelim dizelerini söylemeyi sürdürdü;

“...Yaşamak / Bir ağaç gibi tek ve hür / Ve bir orman gibi kardeşçesine / Bu hasret bizim...”

Büyüklüğü her geçen gün dünya çapında daha da yaygınlaşan, artan Nâzım’ı, “vatan haini” diye suçladık, hayatından bıktırdık adeta, kaçmaya zorladık. Ama o, Türkiye için şunları yazdı:

“Sen esirliğim ve hürriyetimsin / Çıplak bir yaz gecesi gibi yanan etimsin / sen memleketimsin.../ Sen ela gözlerinde yeşil hareler / Sen / Büyük, güzel ve muzaffer / Ve ulaşıldıkça ulaşılmayan hasretimsin...”

Uluslararası Barış Nişanı’nın veriliş töreninde Şilili Şair Pablo Neruda, Nâzım Hikmet’i vatandaşlıktan çıkaran bizlerin ayıbını yüzümüze vurmak istercesine şöyle söylüyordu:

“Şiirleri gür akan geniş bir nehir kadar güçlüdür. Nehrin çelik sesleri savaşlara kadar uçarak akıyor. Hapishanede geçirdiği günler işe yaradı. Nâzım’ın lirik sözleri dev ölçüsüne gelmiştir. Sesi yeryüzünün sesi olmuş barış için açılan savaşın bu kilit anında şiirlerimin onun şiirleri yanında yer almasıyla iftihar ediyorum...”

Şiir onun; Nâzım'ın hayatıydı:

“Kanlı bir zanaatım var; şair olmak kendi kalbini yemek demektir; hem kendini yiyeceksin, hem başkalarına yedireceksin.”

Nâzım Baba, sadece şiirin değil, futbolun da eski kurdudur. 

Ve bunu bir güzel anlatır “şair” de:

“Futbolda eski kurdum / Fenerbahçe’nin forvetleri /Mahallede kaydırak oynayan birer piç kurusuyken / Ben / En ağır bekleri yere vururdum / Futbolda eski kurdum / Santradan alınca pası / Çakarım / Hooooooooop;/ 5 numro top / Açıkağızdan girer gokipırın karnına / Bana mahsustur bu vuruş /Futbolda potinlerin / Kurşunkalemimden  öğrendi bu zenaati / O kurşunkalemim ki /O deliğinizden vücudunuza tıktığı mısra / İşkembenizde taş / şairiz dedik ya be arkadaş...”

***

Namık Kemal Liseli yoldaşım şair-yazar Refik Durbaş ne güzel yazmıştı;

"Hayat ve şiir... Uğruna bir hayat harcamadan şiirin ele geçemeyişi... Kanıtı mı? Elbette Nâzım Hikmet... Her şeyin ne çok adı vardır şiirinde... Toprakta karıncadır, suda balık, havada kuştur... Şiirinde bütün bunların da macerası

yer almıştır. Sevdi, seveceği bütün kadınları... Yazdı, yazacağı bütün şiirleri... Yattı, yatacağı bütün hapishanelerde... Geçti, geçeceği bütün şehirlerden... Bütün uykuları uyudu, gördü göreceği bütün düşleri... Ama duruyor bugün de bütün diriliği ve yazıldıkları anın tazeliğiyle şiirleri... Türkçe'nin yazıldığı ve konuşulduğu her zaman ve her mekanda... Her biten akşamda, her başlayan günde... Daha nice yıllar duracak da... Nerde bir 'yasak' varsa orada çiçek açtı şiiri çünkü..."

***

Moskova’da, Georgiu Dej Sokağı’nda bir evin önünde koca tabelada şunlar yazılıdır:

“Bu evde 1952 - 1963 yılları arasında, Uluslararası Barış Ödülü sahibi, büyük Türk şairi Nâzım Hikmet yaşadı...”

1902'de doğdum," Böyle başlar hayatını özetlediği Otobiyografi'si...

Yalın, yalın olduğu kadar da içten... 

Nazım Hikmet bugün 122 yaşında...