Milliyetçi Hareket Partisi İzmir Milletvekili Prof. Dr. Hasan KALYONCU TBMM Genel Kurulu’nda İzmir’de yaşanan depremle ilgili bir araştırma komisyonu kurulmasına ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Kalyoncu değerlendirmelerinde şöyle dedi: 

30 Ekim Cuma günü, merkez üssü Ege Denizi, Seferihisar ilçesi açıkları olmak üzere 6,6 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Biz de İzmir'deydik ve bizzat depremi yaşadık. Yaşanan depremde 109 vatandaşımız hayatını kaybetti, 1.026 vatandaşımız yaralandı. 

Türkiye'nin yakın tarihini derinden etkileyen en önemli olaylardan biri ve depremler açısından Türkiye'de dönüm noktası 17 Ağustos 1999 tarihli Gölcük depremidir. Bu depremden sonra deprem bölgesinde yapılacak binalar hakkında hazırlanan yönetmelik 2007 yılında yürürlüğe girmiştir Tabii ki 1999 yılından sonra yapılan her binaya da dayanıklı diyemeyiz ama ne yazıktır ki İzmir'de yıkılan binalar bu yönetmelik öncesidir.
 

İzmir’in Deprem Riskini ve Alınacak Önlemleri Önceden Söylemiştik!

Geçtiğimiz şubat ayında, Genel Kurulda, yaşanacak doğal afetlere karşı alınması gereken önlemleri İzmir özelinde paylaşmıştım. Felaketin kapıda olduğunu, bu fay hatları ve etki alanları üzerindeki yapılaşmanın bir an önce tespit edilip uygun olmayan alanların boşaltılması ve kaçak yapılaşmaya izin verilmemesi gerektiğini söylemişti. Ayrıca, depremde yıkılan binaların müteahhitlerine ceza uygulaması yapılırken hatalı imar planı yapan ve izin veren belediyelerin de bu ceza kapsamına alınması gerektiğini de ifade etmiştim. Maalesef, bugün, yaşadığımız depremden sonra uzmanlar Narlıdere'nin belli bölgelerinin, Alsancak ve Konak'ın kıyıyla bağlantılı olan kesimlerinin ve Bayraklı, Karşıyaka, Çiğli ilçelerinin riskli bölgeler olduğunu, en çok riskli olarak görülen alanların ise Karşıyaka, Çiğli ve Menemen hattını kapsayan bölge olduğunu açıklamıştır. Buradaki fay hattı 1600'lerde büyük bir deprem üretmiş ve binaların yüzde 70'i hasar görmüştür.
 

İzmir Deprem Üreten Faylara Sahiptir!

İzmir tektonik bir kent olup deprem üreten faylara sahiptir. Deprem üretecek olan bu faylar yerleşim yerlerinden geçmektedir. Bilimsel çalışmalara göre İzmir'de deprem üretme potansiyeline sahip 13 tane aktif fay hattı bulunmaktadır. Bu fayların önemli bir kısmı kentin içerisinden geçmekte ve olası büyük depremlerde yıkıcı etkisi büyük olabileceği ifade edilmektedir. 

1999 yılından önce yapılan binalar kent içerisinde ciddi bir risk taşımakta, 99'dan sonra deprem yönetmeliği çerçevesinde yapılan binalar daha güvenli durumdadır. Kentin ana ulaşım yolları, kentin su, kanalizasyon hatları, doğal gaz hatları, büyük trafo merkezleri kontrol edilmelidir. Olası büyük bir deprem anında kentte bir karmaşa yaratmadan, güvenli ulaşımın, güvenli suyun, güvenli ısınmanın sağlanacağı altyapı yatırımlarının elden geçirilmesi gerekmektedir.
 

Türkiye'de Yapı Denetimi Güçlendirilmelidir!  

Türkiye'de bina yapılırken etkin bir kamu denetimi sağlanamamaktadır. Avrupa'daki örnekleri gibi -Türkiye'de yapı denetiminin dışında tutulan- jeoloji mühendislerinin yapı-denetim sürecinde etkin rol alması gerekmektedir. Bir deprem sonrası oluşan can kaybı ve hasarın büyüklüğü, depremin büyüklüğüne, depremin yerleşim alanlarına uzaklığına, zemine, yapı kalitesine, ulusal gelir düzeyine, hızlı nüfus ve göçe bağlı kontrolsüz büyümeye, eğitim eksikliği ve toplumun deprem zararlarını azaltmaya yönelik yapmış oldukları hazırlığa göre farklılıklar göstermektedir. Ayrıca, sanayi tesisleri, petrol ve kimyevi madde üretimi ve depolaması gibi tesisler, altyapı tesisleri ve ulaşım hatlarının yer aldığı bölgelerin deprem açısından risk taşıyan fay hatları üzerinde bulunması tehlikenin boyutlarını artırmaktadır. Türkiye'de depreme karşı alınması gereken stratejilerin ve bu konuda yapılacak eylemlerin planlandığı ulusal deprem stratejisi ve eylem planı çok güçlü tedbirler içermektedir.

Ayrıca, afet tehlikelerine karşı riski azaltmaya yönelik AR-GE çalışmalarına öncelik verilmeli ve deprem mühendisliği laboratuvarlarının ülke genelinde yaygın kullanımı koordine edilmelidir. Olası deprem zararlarının azaltılmasının sağlanmasının en etkin yolu halkın eğitim ve öğretimiyle mümkün olacaktır. Ayrıca, tüm il merkezlerinde uzman afet yöneticileri aracılığıyla afet yönetimiyle ilgili planların hazırlanması ve geliştirilmesi, bu alanda görev ve sorumluluk verilen kişilere eğitim ve tatbikatlar yaptırılması gerekmektedir. Alarm ve erken uyarı sistemleri kurulmalı ve geliştirilmeli, deprem sırasında elektrik ve doğalgaz yangınlarına karşı otomatik kesme sistemleri kurulmalıdır. 

Türkiye Deprem Bölgeleri Haritalarının İvedilikle Yenilenmesi Gerekmektedir!

Yapı denetiminde denetleyen ve denetlenen arasında kurulan bağın önüne geçilmesi ve sertifikasız kişilerin inşaatlarda çalışmasının önlenmesine yönelik adımlar atılmalıdır. Depreme dayanıklı binaların tasarım, malzeme ve standartlarını içeren çalışmalar desteklenmelidir. Su ve nemin yapıya zararlı etkilerinden korunması amacıyla su yalıtımı nitelikli hâle getirilerek yapı malzemelerinin ömrü uzatılmalıdır. Yeni kanunlar önerilmeden önce mevcut kanunların daha etkin uygulanmasındaki eksiklikler dikkatle incelenmelidir. Mevcut yapılarda deprem tehlikesinin ve risklerinin belirlenmesi, afet senaryolarına göre hasar görebilirlik çalışmalarının yapılması gerekmektedir. Kurum, kuruluş ve sivil toplum örgütleri arasında bir iş birliği oluşturmalı ve kamu tek bir merkezden bilgilendirmelidir. 1996 yılında hazırlanan ve aradan geçen yirmi yıllık sürede henüz revize edilmeyen Türkiye deprem bölgeleri haritalarının ivedilikle yenilenmesi gerekmektedir.
 

Dirençli Şehir İklim Değişikliği Faktörleri Dikkate Alınarak Hayata Geçirilmelidir!

Küresel ölçekte dirençli kent olma yolunda ilerleyen birçok kentsel alan vardır fakat bu çalışmalar gelecekte oluşacak felaketlere cevap verecek yeterlilikte değildir. Dirençlilik düşüncesinin kentsel afet riskini azaltmayla bütünleşmesi, iklim değişikliği gibi olgularla daha uyumlu orta ve uzun vadeli bir yaklaşım benimseyen dirençli şehir planlama anlayışını beraber düşünmesi gerekmektedir. Riski ortadan kaldırmak yerine riske maruz kalmaktan kaçınmak ve riske karşı dayanıklılığı artırmak üzerine stratejiler geliştirilmelidir. Görüldüğü üzere artan fırtınalara karşı şehirlerde çatı ve benzeri alanların planlanmasının yapılması, sellerin kentlere etkilerinin belirlenmesi gerekmektedir. Deprem felaketleri ve diğer felaketlere karşı da dirençli şehirler oluşturmak gerekmektedir.

Deprem sadece felaketten biri olup İzmir depreminden sonra karşılaştığımız tsunami olayı da, hortumlar da gündeme alınmalı ve önlemler paketleri oluşturulmalıdır.

Deprem Master Planları Vakit Kaybetmeden Tamamlanmalı!

İzmir'in de deprem master planına Marmara depremi sonrasında hazırlandığını fakat hayata geçirilmediğini bugün tekrar üzülerek söylüyorum. Belediyeler, imara alan açarken mutlak surette zemin etütlerini tam olarak yapmalıdır. İzmir'de olduğu gibi tarım alanlarında alüvyal zeminlerde yapılaşmaya izin verilmemelidir. Dere yatakları, deltalar ve biriktirme alanlarında şehirleşmeye kesinlikle müsaade edilmemelidir. Şehirlerde imara açılan alanlar deprem master planları yapıldıktan sonra bu plana tamamen uygun bir şekilde olmalıdır. Fay hatları üzerinde yer alan mevcut yerleşim alanları acil olarak kentsel dönüşüme alınmalıdır. 

Bütün bu gelişmelerden dolayı TBMM’de İzmir depremiyle ilgili bir araştırma komisyonu kurulmasına ilişkin önergeyi Milliyetçi Hareket Partisi olarak destekleledik.