Dünyayı etkisi altına alan Kovid-19 için aşı çalışmaları hızla devam ediyor. Türkiye’de de birçok aşı çalışmasında sona yaklaşıldı. Türkiye’de aşı çalışması yapan laboratuvarların yurt dışından sipariş ettiği özel üretim olan ACE2 reseptörlü transgenik fareler dün ellerine ulaştı.

Sosyal medya üzerinden paylaşımda bulunan Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, “Pandemiye karşı bilimsel mücadelede ihtiyaç duyduğumuz transgenik ACE2 fareler nihayet ulaştı” açıklamasında bulunmuştu.

Milliyet'ten Gökhan Kam'ın haberine göre, Kovid-19 aşı çalışmalarında önemli bir yere sahip olan özel üretim ACE2 reseptörlü transgenik kobay fareler belirli ülkelerde üretiliyor. Türkiye’de üretimi bulunmayan transgenik kobay fareler yurt dışından ithal ediliyor. Milliyet’e konuşan uzmanlar bu farelerin yeterli teknoloji ve altyapı olmadığı için yurt dışından ithal edildiğini, bu alanların yaratılması gerektiğini belirtiyor.

‘Teknoloji ve altyapı yok’

Türkiye’de yeterli teknolojik, bilimsel altyapı ve çalışmanın olmadığını söyleyen Veteriner Hekimler Odası Başkanı Prof. Dr. Murat Aslan, “Türkiye’de transgenik hayvan üretimi yapan bir iki merkez var. Lakin üretimi yapılan hayvanlar çoğunlukla bireysel projelerdir. Yüzlerce transgenik hat olduğu için bu üretimler ihtiyaca ya cevap vermiyor ya da yapılan üretimlere yeteri kadar talep olmadığı için sürdürülür bir üretim olmuyor. Transgenik hayvan kullanım/üretim izni olan merkezler de bu sebeplerden dolayı genellikle yurt dışından sipariş ediyor.

Getirilen hayvanlar çiftleştirilerek çoğaltılabiliyor, ama sadece o kurumda yapılan çalışmalarda kullanılabiliyor. Bahsettiğimiz ACE reseptörünü taşıyan bir hat, grup oluşturulması içinde Türkiye’de yeterli teknolojik, bilimsel altyapı ve çalışma yok. Bu sebepten yurt dışından ithal ediyoruz” ifadelerini kullandı.

‘Sertifikalı fareler’

Sağlık Bakanlığı Kovid-19 Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Mustafa Hasöksüz ise şunları söyledi:

“Normal fareler laboratuvarlarda üretilebiliyor. Transgenik fareler gen aktarılmış fare demek. Aşı çalışmalarında kullanılacak deney hayvanlarının belirli özellikte olması istenir. Bu fareler belli ırk fareler. Sokak fareleri gibi değil. Özel ve bilimsel amaçlar için yetiştirilip kullanılırlar. Sertifikalı farelerdir bunlar. Şu an da bu transgenik fareler ülkemizde üretilmiyor. Türkiye’de araştırma için farklı transgenik fareler yapılabiliyor. Fakat üretme ve satma anlamında yok. Ülkemizde Balb-c fareleri üretiliyor.”

‘İnsanlaşmış fare’

“Türkiye’de kullanılan kobay fareler sokaktan toplana klasik kobay fareler” diyen Türk Veteriner Hekimleri Birliği Bilim Kurulu Üyesi, Kırıkkale Üniversitesi Veteriner Fakültesi Viroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kürşat Azkur da, “Bunlara insanlaşmış fare deniyor. İnsanla ilgili gen ekleniyor. Bunları Türkiye’de üretecek bir teknoloji yok şu an. Konveksiyonel dediğimiz klasik sokaktan toplayıp deney çalışması yapıyoruz. Şu an tüm Türkiye’de öyle. Bu farelerle elde edilen sonuçlar ve güvenilirliği gibi birçok sıkıntısı var. Bu, önemli dergilerde çok kabul edilmiyor. Onun için yurt dışından böyle bir yönteme başvurulmuş” diye konuştu.